IKER GALARTZA: “Euskerazko antzerkiari bere garrantzia eta lekua eman behar zaio”

IKER GALARTZA: “Euskerazko antzerkiari bere garrantzia eta lekua eman behar zaio”
2012/02/24 eta kitto!

-‘Hil arte bizi’ antzezlanean adiskidetasuna da ardatza, baina zein zentzutan?
Ez dugu adiskidetasunaren gainean beste barik irakaspen bat kontatu nahi, adiskidetasuna muga batzuetan jartzea da asmoa. Lerro batzuk markatzen ditugu eta planteatu nahi dugu ea muga horiek gurutzatu daitezkeen edo ez. Muga horiek gurutzatzeko egoerak muturrera eraman behar dira, maitasun kontuak dauden bezala, heriotza presente dagoen egoeretara. Adibidez, “lagun bati zerbait barkatuko zenioke?”, adar kontuak badira, nork daki, baina heriotza tartean badago, egoera aldatu egiten da.
-Heriotzaren pertzepzioak adiskidetasuna aldatzen du?
Horrelako kasuetan ez dakit zer gertatzen den, niri ez baizait horrelako egoera batetan egotea. Hala ere, gure antzerkian planteatuko dugun zerbait izango da. “Nik horrekin ez dut ezer jakin nahi, ez dut ikusi ere egin nahi”, baina heriotza tartean sartzen bada? Biotako bati hilabete gutxi geratzen bazaizkio?
-Antzezlanak adiskidetasunaren mugak planteatzen dituela diozu. Zeintzuk dira muga horiek? Edo antzezlana ikustea da komenigarriena hori jakiteko?
Pentsatzen dut ikusi egin behar dela, azkenean hori delako antzezlanaren funtsa. Kontatuko banu… Askotan pentsatu izan dut antzerkian ematen diren liburuxketan ikusleari esan behar zaiola handik irtetzean ez kontatzeko ikusitako ezer. Jakin nahi badute, antzerkia ikus dezatela.
-Jose Veigaren ‘Amigos hasta la muerte’-ren egokitzapena da antzezlana, zuk euskaratu eta Euskal Herrian kokatu duzuna. Nolakoa izan da lan hori?
Oso ondo funtzionatu duen testua izan da eta ez dakit zergatik, baina uste nuen Euskal Herrirako oso egokia zela. Euskeraz gatz eta piper asko izan zitekeela pentsatzen nuen. Orduan, testuari heldu eta ukitu ezberdinak eman nizkion. Adibidez, Argentinako musikekin apainduta zegoen jatorriko testua eta ez nuen zertan aldatu, baina nola beste begi batez begiratzen dugun hemen eta musika ere daukagunez, Gozategiren musika aukeratu nuen antzezlana apaintzeko. Gozategiren azken diska ari nintzen orduan entzuten eta esaten nuen, “honek duen musikak antzerkia apaintzeko balio du, egokia da”. Ez dugu zertan kanpora joan hainbat gauzen bila. Seguruenik, Tapia eta Leturia entzuten egongo banintz, berdin gertatuko litzateke eurekin. Musika eta antzezlanak ondo uztartzen zutela pentsatzen nuen, besterik ez. Horrela, Gozategikoei baimena eskatu eta aurrera. Eurak pozik!
-Aktore moduan zer izan da du zuretzat proiektu hau?
Zerbait ezberdina egitea izan da. Jendeak kartelean ikusten nauenean, Joseba Usabiagarekin gertatzen den bezala, barre egiteko asmoarekin etortzen da beti. Kuriosoa izango litzateke nire argazkia kartelean jarri eta gero ‘Cinco horas con Mario’ ikustea. Aktore bezala, gauza ezberdinak egitea gustatzen zaizkit. Antzezlan honek oreka ematen dit, baina jendeari espero duena ere ematen saiatzen gara, izan ere, horregatik gaude hemen, umoreagatik. Jendeari umorea gustatzen zaio eta horri eutsi behar zaio, baina horrez gain istorio polita kontatzeko gogoa du aktore batek, pertsonaia bat eraiki eta gauzak kontatu. Antzezlana ez da parodia bat, istorio polita kontatzen da. Ni horrekin konformatzen naiz.
-‘Ate joka’ antzezlana egin zenuten hirukotea berriz ere batu zarete. Zuen artean kimika dagoen seinale?
Bai, eta ez bakarrik eszenatoki gainean, kanpoan ere. Normalean entseguetarako data batzuk ezartzen dira, baina lagunekin lan egiteak hainbat desabantaila dauzka. Adibidez, entsaiatzeko geratu eta afaltzen amaitzen dugu, “ez dugu ezer egin!”. Hori egun batean gertatzen da eta hurrengoan “aizu, atzo ez genuen ezer egin, gaur gehiago egin beharko dugu”, “ongi da, etorri etxera eta irakurketa egingo dugu”. Pentsatzen dut zuzendariarekin entsaiatzera sekula baino hobeto heldu ginela! Jendeari ez zaio iruditzen, baina paperaren aurrean lan asko egin behar du aktore batek, arkatz eta koloretako errotulagailuekin eskuan. Bestetik, lagunak izanik, elkarri asko exijitzen diogu, konfidantza dago gure artean eta gauzak ateratzen dira. Gero, bidaian gabiltzanean hobe lagun artean joatea, bokadiloa jan eta sagardo botila zabaltzeko.
-Estreineko antzezlana egingo duzue Antzerki Jardunaldietan. Presio gehiago zuentzat?
Ilusio berezia egiten dit. Izan ere, orain dela 14 urte, 20 urterekin unibertsitateko antzerki taldean nengoenean, lan bat aurkeztu genuen Hezkuntza Esparruan. Caligularena egin nuen. Orduan bai nuela presioa, kaka eginda nengoen! Nire buruari esan nion ea bueltatuko nintzen berriz Eibarrera antzezlan bat egitera. 14 urte pasa dira, baina inoiz ez da beranduegi.
-Aurten euskerazko lanekin zabaldu eta itxiko dira jardunaldiak. Euskarazko antzerkia aldarrikatu beharra dago?
Hori da. ‘Ipar haizearen kontra’ lanarekin itxiko dira jardunaldiak. Aurten maila handiko 4-5 lan estreinatu dira Euskal Herrian. Euskal antzerkigintzak apustu handia egin du eta afizioa sortzeko moduko lanak dira. Ea jendea animatzen den euskarazko lanak ikustera.  Beti iruditzen zaigu, pelikulekin gertatzen den bezala, lanek galdu egiten dutela euskeraz, baina pentsatzen dut etxean maila dagoela eta zorte handia dugula. Euskerazko antzerkiari bere garrantzia eta lekua eman behar zaio. ‘Ipar haizearen kontra’ gazteleraz ere egingo da, seguruenik gurea ere geroago, baina euskeraz abiatu diren produkzioak dira.